Κείμενο που δημοσιεύτηκε στη "Βαβυλωνία" την εποχή της σύλληψης του Νίκου Ρωμανού. Η τελευταία φράση μας φέρνει στο σήμερα.
4
Μου ζητήθηκε να καταθέσω υπό την πίεση του χρόνου μια
γνώμη γύρω από το ζήτημα των «τεσσάρων». Πιστεύω ότι πρόκειται για έκφανση ενός
φαινομένου στο οποίο συναντιούνται διάφορες εξουσίες που ασκούνται με εργαλείο
(και) το σώμα. Έχουμε τη νομοθετική εξουσία, τη δικαστική εξουσία, την κεντρική
(Υπουργός) και περιφερειακή (Αστυνομία) εκτελεστική εξουσία, την ψυχιατρική
εξουσία και τέλος την 4η εξουσία, τη δημοσιογραφική. Υποθέτω επίσης
ότι τα social media θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μία
ακόμη εξουσία, που εμπλέκεται και καθορίζει το ζήτημα επιτρέποντας την ταχύτατη
και αποτελεσματική προσαρμογή της Εξουσίας στις κοινωνικές επιταγές. Πιστεύω τέλος,
ότι για να τοποθετηθούμε σοβαρά θα πρέπει να εξετάσουμε τη λειτουργία όλων αυτών
των εξουσιών, αφού το ζήτημα τίθεται στο σημείο συνάντησής τους. Εδώ μπορώ μόνο
να θέσω ένα περίγραμμα.
Καταρχάς, θεωρώ ότι δεν θα
πρέπει να δούμε το περιστατικό απομονωμένο, είναι κομμάτι ενός συνολικότερου
φαινομένου. Το περιστατικό των «15» έχει αξιοσημείωτες ομοιότητες σε επίπεδο πρακτικών
και επικοινωνιακής διαχείρισης. Προσφάτως είχαμε και την απόφαση για τη
«ζαρντινιέρα». Και τα λοιπά. Η δε συγκάλυψη και ατιμωρησία υποδεικνύουν την ύπαρξη άρρητου πολιτικού σχεδίου. Το
ερώτημα που τίθεται είναι τι μας λέει το σχέδιο αυτό και οι λεπτομέρειες της
εκτέλεσής του για την αναδιοργάνωση της Εξουσίας και τους νέους κανόνες άσκησής
της. Συνακόλουθα, τι μας λέει για την αναδιοργάνωση της ελληνικής κοινωνίας,
στον βαθμό που η Εξουσία διαμορφώνεται σε συνάρτηση με τις επιταγές της
κοινωνίας. Το κλειδί θα έλεγα πως βρίσκεται στις αντιφάσεις, είναι η
ετερογένεια της Εξουσίας, αυτή που επιτρέπει την ομογενοποιητική κυριαρχία.
Είδαμε ένα διπλό θέαμα.
Από τη μια πλευρά παρακολουθήσαμε το θέαμα της σημαδεμένης σάρκας να
περιφέρεται προς γνώση και συμμόρφωση. Από την άλλη πλευρά, το θέαμα της
συγκάλυψης της σημαδεμένης σάρκας προκειμένου, κατά δήλωση του Υπουργού, να
είναι αναγνωρίσιμη. Η Εξουσία κακοποιεί, αποκαλύπτει και μετά συγκαλύπτει την
κακοποίηση, στήνει ύστερα μια ΕΔΕ, όπου με ταρατατζούμ θεαματοποιεί τη
συγκάλυψη αρνούμενη ανοιχτά το γεγονός με διάτρητα επιχειρήματα.
Τα ΜΜΕ βρίσκονται λοιπόν σε μια σύγχυση, μαζί τους
και η κοινωνία. Πρώτα τα social media γεμίζουν με κραυγές «καλά τους
κάναν» ενώ ταυτόχρονα τα ΜΜΕ προσπαθούν να παράγουν μια πειστική αφήγηση που να
χαϊδεύει αυτό το αίσθημα ενεργοποιώντας τη σχεδόν αταβιστική θεματική του εκφυλισμού.
Ήταν παιδιά των βορείων προαστίων, αυτός ήταν Εβραίος, ο παππούς του φονιάς, η
μάνα του δεν έδειξε διανοητική συνέπεια· μετέωρα γενεαλογικά δέντρα και
ξεχαρβάλωμα της αιτιακής σχέσης, εκλαϊκευμένη ψυχιατρική του 19ου
αιώνα, ο Λομπρόζο στον ΔΟΛ για να αποκρύψουμε τις ευθύνες της Πολιτείας: αυτά
τα παιδιά(;) γεννήθηκαν τρομοκράτες, δεν είναι κανονικοί άνθρωποι, δεν τους
συμπεριφερόμαστε σαν σε κανονικούς ανθρώπους. Από την άλλη, την προοδευτική
μεριά, συγκίνηση, πολύ συγκίνηση, συζήτηση για τον ψυχικό κόσμο των τεσσάρων,
για την οργή που δεν βρήκε διέξοδο, για τον ρόλο που έπαιξε η δολοφονία
Γρηγορόπουλου: ήταν κανονικοί άνθρωποι, απλώς κάτι πήγε στραβά και σταμάτησαν
να είναι κανονικοί. Επίσης, συζήτηση για
την ψυχολογία των βασανιστών: δεν είναι κανονικοί άνθρωποι, είναι άρρωστοι,
ψυχασθενείς. Γενικώς, μια προσπάθεια να ορίσουμε την κανονικότητα, και άρα το
τέρας.
Τότε, το τέρας εξαφανίζεται μεταξύ δηλώσεων και
φότοσοπ. Δεν υπάρχει θύμα, υπάρχει ένας «αιχμάλωτος πολέμου», δεν υπάρχει
θύτης, διότι δεν υπάρχει γεγονός, δεν υπάρχει βασανισμός, υπάρχει «συμπλοκή». Η
συζήτηση μετατοπίζεται. Το θέμα είναι πια η χρήση του φότοσοπ, αν ήταν καλή ή
ερασιτεχνική, γιατί έγινε, το θέμα είναι πια η γελοιότητα, ο υμπικός χαρακτήρας
της Εξουσίας που, ας μην ξεχνάμε, δεν αναιρεί αλλά υπογραμμίζει τη δύναμή της.
Περνάει όμως έτσι σε δεύτερο πλάνο ο ίδιος ο βασανισμός. Ο βασανισμός
καταδικάζεται στη σιωπή, θύτης και θύμα καταδικάζονται στη σιωπή, δεν
χρειάζεται πια η κοινωνία να ασχοληθεί με το ίδιο το ενοχλητικό γεγονός, οι
κραυγές μίσους και αποτροπιασμού δίνουν τη θέση τους στο γέλιο, κοροϊδευτικό ή
χαιρέκακο, πάντως γέλιο. Το τελικό προϊόν
είναι σιωπή και ελαφρότητα. Ίσως η ελαφρότητα ως αίτημα της κοινωνίας και η
σιωπή ως συνακόλουθο κάθε βασανισμού. Έτσι ξεκινάει το βιβλίο της Françoise Sironi, Burreaux et victimes, έργο αναφοράς για τα βασανιστήρια: «Ο βασανισμός
επιβάλει τη σιωπή. Βυθίζει θύματα και θύτες στην ίδια σιωπή». Να το διαβάσετε
το βιβλίο, αν διαβάζετε γαλλικά, γιατί δεν νομίζω πως είναι τυχαίο που
συναντάμε πάλι τη σιωπή. Και έχει μεγάλη σημασία η σιωπή, γιατί αυτή είναι που
κρατάει ανοιχτό το τραύμα. Πρέπει να σπάσουμε τη σιωπή. Να διαβάσετε και την
πρώτη σελίδα από την Αβάσταχτη Ελαφρότητα
του Είναι, ίσως να δείτε γιατί ψυχανεμίζομαι ότι όλη αυτή η ελαφρότητα έχει
να κάνει με την τοποθέτηση της ελληνικής κοινωνίας εκτός Ιστορίας, σε αυτό το
ινσταντανέ τουλάχιστον. Να διαβάσετε και Φουκώ, Οι μη κανονικοί· αλήθεια, πεθαίνουν κανονικά;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου